Thu hút sự tham gia của người dân và tăng cường minh bạch ngân sách thông qua cải thiện các tài liệu hướng dẫn

Ngân sách nhà nước là một trong những công cụ chính sách quan trọng nhất để điều tiết kinh tế vĩ mô thông qua quản lý nguồn thu, nguồn chi và các khoản vay. Ngân sách nhà nước đóng vai trò quan trọng trong nâng cao công bằng xã hội và chất lượng cuộc sống của người dân thông qua phân bổ ngân sách vào các dịch vụ thiết yếu như chăm sóc sức khỏe, giáo dục, các chương trình phúc lợi xã hội, phát triển cơ sở hạ tầng, v.v. Do ngân sách là một tài liệu kỹ thuật phức tạp, ngân sách công dân được xây dựng với cách trình bày đơn giản để phù hợp với công chúng. Bằng cách nâng cao hiểu biết của người dân về quản lý tài chính công, tài liệu này thúc đẩy sự tham gia của người dân vào quy trình ngân sách, trách nhiệm giải trình của nhà nước và tính minh bạch trong thực thi ngân sách.

Chính phủ Việt Nam đã tiến hành các biện pháp nâng cao minh bạch ngân sách Nhà nước từ năm 2017, thông qua công bố hai báo cáo ngân sách thường niên với dữ liệu trực quan, thân thiện với người đọc.

Để tiếp tục nâng cao chất lượng của báo cáo ngân sách công dân với thông tin tổng hợp từ 63 tỉnh thành Việt Nam, một chuỗi hội thảo tham vấn đang được tiến hành với sự tham gia của đại diện Ủy ban nhân dân tỉnh và các tổ chức chính trị- xã hội tại địa phương. Hoạt động này được hỗ trợ bởi dự án “Tăng cường quản lý Tài chính công tại Việt Nam”, do Liên minh Châu Âu và Bộ Hợp tác Kinh tế và Phát triển Liên bang Đức (BMZ) đồng tài trợ, GIZ và Bộ Tài chính thực hiện.

Hội thảo tham vấn đầu tiên đã được tổ chức tại tỉnh Hà Giang với sự tham gia của đại diện từ Sở Tài chính tỉnh Hà Giang, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh, Đoàn Thanh niên Cộng sản, UBND huyện Đồng Văn (Phòng Tài chính Kế hoạch), cùng đại diện UBND các xã Lũng Cú, Sa Phìn, Tà Lùng.

Đại diện các đơn vị tham gia đã đánh giá khả năng tiếp cận dữ liệu ngân sách công của người dân địa phương và mức độ tham gia của họ vào quy trình ngân sách, đồng thời thảo luận những thách thức trong việc thu thập và phổ biến thông tin. Những thách thức chính được xác định bao gồm nguồn nhân lực hạn chế, các vấn đề kỹ thuật trong việc đăng tải dữ liệu, sự khác biệt giữa định dạng báo cáo địa phương và báo cáo quy định ở cấp trung ương, cũng như rào cản về ngôn ngữ. Ngoài ra, cuộc hội thảo còn tập trung xem xét hình thức và phương pháp phù hợp để chính quyền địa phương truyền đạt thông tin ngân sách tới người dân cân nhắc những hạn chế trong việc truy cập internet ở khu vực nông thôn và rào cản ngôn ngữ do đa phần người dân tộc thiểu số không đọc và viết tiếng Việt.

Hội thảo cũng đi sâu vào các chiến lược nhằm tăng cường sự tham gia của người dân thông qua thảo luận sự khác biệt giữa thông tin ngân sách đang được công bố- chủ yếu là dữ liệu kinh tế vĩ mô và những thông tin mà người dân quan tâm - các chính sách được tài trợ bởi ngân sách công như chăm sóc sức khỏe và phúc lợi xã hội. Trên cơ sở các thông tin thu thập được từ các cuộc tham vấn này, các đại diện sẽ xây dựng tài liệu hướng dẫn thống nhất ở cả cấp trung ương và cấp tỉnh để nâng cao tính minh bạch của ngân sách nhà nước.