Stručno obrazovanje
Opis programa
Naziv: Stručno obrazovanje
Nalogodavac: Savezno ministarstvo za ekonomsku saradnju i razvoj SR Njemačke (BMZ)
Zemlja: Bosna i Hercegovina
Politički partner: Ministarstvo civilnih poslova Bosne i Hercegovine
Provedbeni partner: Ministarstvo za obrazovanje, mlade, nauku, kulturu i sport Bosansko-podrinjskog kantona Goražde; Ministarstvo prosvjete i kulture Republike Srpske i Ministarstvo za obrazovanje, nauku i mlade Kantona Sarajevo, Ministarstvo za obrazovanje, nauku, kulturu i sport Zeničko-dobojskog kantona i njihove podređene ustanove
Trajanje: 2017.–2023.
Izazov
Sistem srednjeg stručnog obrazovanja u Bosni i Hercegovini (BiH) smatra se jednim od najslabijih na Balkanu. Mladi ljudi u BiH nisu u mogućnosti da pronađu odgovarajuće stručno obrazovanje. Nedovoljno kvalifikovani, nisu u mogućnosti da dođu do visokokvalitetnih ili dobro plaćenih radnih mjesta. Razlozi za ovo leže u zastarjelom, visoko fragmentiranom i neefikasnom sektoru srednjeg stručnog obrazovanja i u ograničenom napretku koji je postignut u pogledu obrazovne reforme. Procesi provedbe strategija srednjeg stručnog obrazovanja protiču sporo uslijed nedostatka konsenzusa od strane učesnika i ograničene spremnosti na saradnju između brojnih vladinih tijela.
Kao rezultat toga povećavaju se nezaposlenost, podzaposlenost i rizik od siromaštva. S druge strane, privreda pati od akutnog nedostatka kvalifikovane radne snage. Situacija se dodatno pogoršala zbog masovnog egzodusa kvalifikovane radne snage, što ograničava konkurentnost domaćih privrednih subjekata.
Cilj
Dualno organizovano stručno obrazovanje ukorijenjeno je u strukturama i procesima aktera u stručnom obrazovanju.
Naš pristup
Projekat podržava razmjenu između javnih i privatnih struktura u daljem razvoju okvirnih uslova dualno organizovanog stručnog obrazovanja. Pored ovoga, podrška se pruža odabranim stručnim školama, formalnoj privredi, pedagoškim zavodima, te ministarstvima prosvjete/obrazovanja u unapređenju vršenja njihovih uloga u planiranju i provođenju dualno organizovanog stručnog obrazovanja.
Politički partner projekta je Ministarstvo civilnih poslova Bosne i Hercegovine (MCP).
Provedbeni partneri su ministarstva prosvjete/obrazovanja na entitetskom i kantonalnom nivou, pedagoški zavodi, srednje stručne škole, privredne komore i udruženja, udruženja poslodavaca, privredni subjekti i vijeća za stručno obrazovanje na entitetskom, kantonalnom i lokalnom nivou.
Rezultati
Projekat je do sada postigao sljedeće rezultate:
Realizovano je šest novih ili dorađenih dualno organizovanih pilot nastavnih programa u stručnom obrazovanju za pet škola (tri u Federaciji Bosne i Hercegovine i dvije u Republici Srpskoj).
Kao rezultat razvoja standarda zanimanja za tri zanimanja u drvoprerađivačkom i metaloprerađivačkom sektoru, u saradnji s predstavnicima privatnog sektora i zasnovano na rezultirajućim nastavnim planovima i programima, potrebe tržišta rada po prvi put se na dobro strukturiran i aktuelan način nalaze u ishodima učenja u sklopu stručnog obrazovanja.
Uspostavljena je platforma za unapređenje dualno organizovanog stručnog obrazovanja u sklopu koje se održavaju redovni sastanci između partnerskih škola i privrednih subjekata u Bosansko-podrinjskom kantonu Goražde (BPK Goražde). Pored toga, BPK-u Goražde pružene su konsultantske usluge u pogledu razvoja obavezujućeg propisa o praktičnoj nastavi u školama i privrednim subjektima, što je dovelo do većeg udjela praktične nastave u privrednim subjektima za učenike u građevinskoj, metaloprerađivačkoj, tekstilnoj i industriji plastike. Ovo je takođe rezultiralo uvođenjem naknada za učenike koji pohađaju praktičnu nastavu, mentora koji rade s učenicima, obaveznog plana izvođenja praktične nastave i pouzdane saradnje između škola i privrednih subjekata.
Izrađen je promotivni materijal (video-klipovi, brošure, flajeri, itd) radi promovisanja određenih zanimanja u sklopu srednjeg stručnog obrazovanja, uspješnih priča kao i srednjeg stručnog obrazovanja generalno.
Objavljene su dvije studije praćenja čiji je glavni cilj pružanje informacija o metodama traženja zaposlenja kod maturanata srednjih stručnih škola u BiH, njihovom trenutnom radnom statusu, uslovima njihovog zapošljavanja, te kvalitetu stečenog stručnog obrazovanja.
Provedena su i objavljena dva ispitivanja roditelja (Ispitivanje mišljenja i stavova roditelja o srednjem stručnom obrazovanju).
Organizovane su razmjene iskustava (studijske posjete Njemačkoj i Srbiji) s ciljem da se partnerske institucije upoznaju sa dualno organizovanim sistemima stručnog obrazovanja.
Izrađeni su materijali za obuku, podučavanje i učenje (TTLM) za sektor mašinstva.
Osnovan je peer-to-peer program "Moje znanje - tvoje buduće zvanje". Cilj programa je bio potaknuti učenike osnovnih škola na odabir jednog od brojnih zanimanja koja pružaju srednje stručne škole.